Een cultuur met gewoontes en gebruiken

Tajikistan is op zich een zeer gastvrij land, de mensen zijn hartelijk en als je een kind thuis gezien hebt, krijg je altijd wat te eten, variërend van fruit, noten tot een hele maaltijd. Na het samen behandelen staat er meestal een zusje of broertje klaar met een waterkan en handdoek om je handen te kunnen wassen, want stromend water is vaak niet aanwezig. Noten is het enige voedsel dat je veilig kunt eten, want bijvoorbeeld druiven gewassen met hun water is risicovol en zelfs thee waarvan het water niet goed doorgekookt is, kan je een frequent bezoek aan het toilet bezorgen.
Een eerste afspraak om de training om 9 uur te beginnen start immer te laat, na een uur komen er zelfs nog deelnemers (vaak mannen) binnen druppelen. Een pauze van 10 minuten bestaat niet, ook niet als je daarna zegt of ze soms een andere Tadjiekse tijd op hun watch hebben. Men weet dat het om 12.00 uur is afgelopen en helaas kan en mag het niet uitlopen: - de bus, de kinderen, het koken etc zijn de toch wel begrijpelijke redenen. Tijd is ook hier iets naar eigen invulling en een vaag begrip.
Om een ieders aandacht bij de training te houden is een kunst op zich, theorie afwisselen met praktijk en constant in de dialoog blijven, met de nodige humor, is mijn methode. Een moslima uitnodigen om via non-verbale communicatie te gaan staan en gearmd met me mee te lopen, wekt logischerwijs de lachlust op, maar wordt wel begrepen; ook als ik het nog subtieler via hand in hand lopen, doe. In deze cultuur mag je als niet echtgenoot absoluut niet met een vrouw letterlijk in contact komen, dus als bovenstaande uitleg overkomt en samen ervaren wordt, is dat vooral leerzaam en fijn om te merken dat een oprecht contact altijd herkend wordt. Kortom de vertaalslag van duidelijk kunnen zijn zonder praten naar een persoon, die woorden door een handicap niet kan begrijpen, wordt goed opgepikt.
Vanochtend maakten vrijwel alle dames aantekeningen en geen enkele man, dus mijn onvermijdelijke vraag: - hebben Tadjiekse mannen een beter geheugen dan Tadjiekse dames? Als een “autoritaire” man beweert dat dit zo is, krijgt hij ‘m later terug via een inhoudelijke vraag die hij zeker niet weet te beantwoorden. Ik bedoel maar: dames werken hier echt harder en langer, hebben vaak twee vermoeiende banen en komen soms na katoen geplukt te hebben, toch naar een ochtendtraining en als een vent dan beweert dat de ladies minder kunnen? We zullen maar denken, netjes terecht wijzen, versterkt door zacht gelach van de dames, is hopelijk een reflectie moment voor meneer.
Dit was mijn derde en laatste verhaal, want ik werk nog maar enkele dagen en ga dit enerverende land dan voor de zesde maal verlaten…